Ürünleri Sırala
Gün içerisindeki ihtiyaç duyduğunuz enerjiyi sağlayabilmek için ve yaşamı devam ettirebilmek için gerekli olan en önemli şey temel gıda ürünleridir. Gerek günlük işlerimizi yapabilmemiz için gerekse de vücudumuzun sağlıklı bir şekilde tüm fonksiyonlarına devam edebilmesi için günlük olarak veya belirli öğünlerle tüketilmesi gereken besin maddeleridir. Özellikle de oldukça hareketli ve koşuşturmalı bir iş ya da okul hayatına sahip olan insanların bu gıdaları belli aralıklarla tüketmesi gereklidir. Beslenmek, insan fizyolojisinin en temel ve hayati önem taşıyan yapı taşlarından biridir. İnsan vücudu için gerekli olan besin ögelerinin her birini farklı farklı gıdalarda bulabilirsiniz. İnsan vücudu, ihtiyaç duyulan besin maddelerinden yeterli ölçüde alamadığı takdirde bünyesi zayıflayıp, dış tehditlere karşı açık bir hedef haline gelecektir. Bu durumda vücut direnci düşeceği için, hastalıklarla karşılaşma oranı da artmış olacaktır. Temel gıda ürünlerini yeterince tüketerek dengeli ve sağlıklı beslenmeli, hastalıklarla karşılaşma riskinizi en aza indirmelisiniz. Böylelikle daha sağlıklı bir hayata merhaba demiş olacaksınız.
Temel gıda ürünleri, insan vücudunun gereksinim duyduğu maddeleri içerisinde barındırırlar ve vücudunuza aldığınız takdirde de üst düzeyde enerji sağlamış olursunuz. Düzenli bir iş hayatı olan ya da okula giden bir kişiyseniz temel gıda ürünlerinden yeterince tüketmeli bu durumu göz ardı etmemelisiniz. Gıda ticareti ve gıda sanayisinde meydana gelen ani ve hızlı değişmeler sonucu besin maddelerinin üretim yöntemlerinin inovasyona paralel olarak ürünlerin çeşitlilik ve formülasyonunda da yükseliş meydana gelmektedir. Fakat gıda ürünlerini tüketen insanların sağlığına zararlı olmayacak şekilde gıda üretiminin yapılması oldukça önemlidir. Birçok ülke ekonomik açıdan kalkınmak için ve serbest ticaret amacı ile düşük enerji grubunda yer alan besinlerin arasından yoğunluğu olan temel gıdalardan daha yüksek besin yoğunluğunu sağlayan besin çeşitlerine ve daha fazla et tüketimine yönelim içerisindedirler. Et tüketimine olan yönelime rağmen, yöresel gıda maddelerinin insan beslenmesindeki ehemmiyeti gittikçe artış göstermektedir. Üstün beslenme ile hastalık direnci arasında doğru orantı olduğunu söyleyebiliriz. Ham tahıl grubundaki gıdaların filizlenmesi ve insan tüketimi için hazırlanıp pişirilmesi gereklidir. Pişirilmiş ve filizlenmiş formda olan bu gıdaların her birinin göreceli olarak beslenme önleyici muhtevası ve beslenme, ham durumlarından oldukça farklıdır. Patatesler de pişirilmeli ama filizlendirilmemelidir.
Temel gıdalar çeşitlilik göstermektedir. Fakat genel olarak yaşamı sürdürme ve sağlıklı bir beden için gereksinim duyulan üç organik büyük besin kaynağının bir ya da fazlasını karşılayan uygun fiyatlı, hazır gıdalardır. Üç büyük besin kaynağı yağlar, karbonhidratlar, ve proteinleri kapsamaktadır. Besinlerin içeriği baklagilleri, tahılları, kökleri ve diğer ekecekleri kapsamaktadır. Tarım medeniyetleri, gereken gıdaları temin etmek ve ayrıca raf ömrü uzun süreler boyunca, saklanmaya uyumlu olması nedeni ile bu besinleri önemsemişlerdir. Bunun gibi uzun süreler boyunca bozulmayan besinler hasat zamanlarında depo edilmelerine karşılık kuraklık durumunda veya serin ılıman kış mevsimleri gibi kıtlık zamanlarında kötü olmadan kalabilen tek gıda maddeleridir. Bazı dönemlerde bolluk olabilir ve bu sayede daha fazla besin türleri oluşabilir.
Bir çok bitkisel gıda buğday, çavdar, mısır, arpa, veya pirinç vb. tahıllardan ya da yer elması, patates, ararot, gulgas kökü, veya manyok benzeri nişasta veya köklü sebzelerinden temin edilmektedir. Diğer temel besinler ise saguyu (sago palmiye ağacının özü), bakliyatlar ve meyveler (ekmekağacının meyvesi ve muz vb.) besinleri kapsamaktadır. Lif kaynaklı bir çok bitki çeşiti vardır. Ama bazı toplumlarda ise öncelikli besin kaynağı balıkçılıktır. Temel gıdalardan olan pirinç genelde tahıl olarak pişirilip tüketilmektedir. Fakat diğer tahılların çoğu un haline getirilir ya da ekmeğe, erişteye, makarnaya, lapaya ve yemeklik püre halinde "peltelere" dönüştürülerek besinlerin tüketimi sağlanır. Poi ve fufu gibi ezilmiş olan kök sebzeler püreye benzer yemekler yapmak için de kullanılmaktadır. Canna rhizoms ve bakliyatlar ürünleri gibi nişasta kökenli sebzeler de un şekline dönüştürülebilmektedir. Sebze türü gıdalar besleyici olmalarına rağmen genelde tam kapsamlı besin sağlamakta yetersiz kalırlar. Bu yüzden beslenmelerdeki bozukluğu önlemek için diğer besin gruplarını da beslenme programına eklemek şart olacaktır. Besin eksiklik hastalığı olarakta bilinen pellegra ilk olarak mısırdan oluşan bir beslenme türü ile alakalıdır. B1 vitamini eksikliğiyle gelişen beriberi hastalığına ise beyaz yani rafine edilmiş pirinç ile alakalı olduğu görülmektedir.
Aslında temel gıda ürünleri listesi, günlük hayatta herkesin hem sıklıkla hem de yeri geldiğinde bol bol tükettiği ürünlerin bir araya gelmesiyle oluşmaktadır. Ve tahmin edersiniz ki bu liste bir hayli uzun olacaktır. Bu listeyi şu şekilde sıralayabilir; makarna çeşitleri, yağ, tuz, tavuk, toz şeker, baharat, ayçiçek yağı, mısır özü yağı, sirke, un, pirinç, bulgur, nohut, kırmızı mercimek, yeşil fasulye, kuru fasulye, baklagiller, salça, et, süt, çay, yumurta, peynir, zeytin çeşitleri, sebze ve meyveler, bulyon, sirke, yeşil mercimek, barbunya, kakao, maya, ton balığı, konserve, küp şeker, pudra şekeri, mısır, nar ekşisi, irmik, zeytinyağı, limon sosu, ketçap, mayonez, bezelye, kinoa, amarant gibi ürünler temel gıda ürünlerinin listesinde bulunmaktadır. Temel gıdalar insan vücudunun beslenmesi için gereken en önemli besin kaynağıdır. Bu sebepten dolayı, her insan tarafından saymış olduğumuz temel gıda ürünlerinin hepsinden yeterli ölçüde ve düzenli olarak tüketilmesi gerekmektedir.
Andes'ten gelme olan yalancı tahıl diye de adlandırılan kinoa gibi bazı besinler yılar yıllar önce de temel besinler içerisinde yer almaktaydı. Andean tarihinden itibaren Horozibiği, ulluco, ve uco çiçeği tohumları, temel besinler içerisinde olduğu düşünülen diğer gıda türleridir. Kuzey Amerika Plains Kızılderililerin temel besin kaynağı, kurutulmuş dövülmüş ettir. Kinoa türünden "özel tahılların" 2010 yıllarına kadar tüketimi buğday, pirinç, tahıl ve mısır gibi diğer besin türlerine oranla daha da az olduğu görülmektedir. Önceki zamanlarda popüler olup ilerleyen zamanlarda unutulmuş olan bu tahıllar şimdilerde tekrardan değerlendirilmekte ve tekrardan ekilmeye başlanmaktadır.
Yeryüzünde 50.000'den daha fazla yenilebilir bitki türü bulunmaktadır. Bu bitki türlerinin arasından sadece birkaç yüz tanesi insan sağlığına yönelik olan gıda maddelerine önemli derecede katkı sağlar. Tahıl familyasında 10.000'in üstünde çeşit olduğu halde 2000 yılın üstünde bir zamanda yalnızca birkaç tür tahıl çokça yetiştirilmektedir. Yeryüzünün çeşitli bölgelerindeki temel gıda maddeleri yerel arazi, hava durumu, edinilen tatlar, tarım kısıtlamaları ve canlılar toplumu ile beraber fonksiyonellik göstermektedir. Bu fonksiyonelliklere örnek verecek olursak, Afrika’da ki ortama diyette temel enerji kaynağı olan hayvansal ürünler %7, kök ve yumrular %20 ve tahıl %46 şeklindedir. Batı Avrupa'da ki ortalama diyette ise en önemli besin kaynağı olarak yumrular %4, tahıl %26 ve kökler, hayvansal ürünler %33 şeklindedir. Dünyadaki insanların çoğu et, yumurta, süt, balık ve peynir gibi hayvansal gıdalardan buğday, pirinç, sorgum, mısır, manyok, kulkas, patates ve yer elması gibi bitkisel gıdalardan bir ya da birkaçı ile beslenmesini sürdürerek hayatını devam ettirmektedir.
Bölgelere göre besin türleri soya fasulyesi, arpa, çavdar, teff ve yulafı kapsamaktadır. İnsanların besin tüketiminin buğday, pirinç ve mısır ile beraber 3/2'sini kapsamına alan sadece 15 çeşit verimli bitki, dünyadaki beslenme enerjisinin (et hariç) %90 kadarını karşılamaktadır. Buğday, pirinç ve mısır 4 milyarın üstünde insanı beslemekle birlikte bu üç besinden biri olan pirinç ise hemen hemen dünyadaki insanların yarısını beslemektedir. Ayrıca kök ve yumrular gelişmiş ülkelerde değil de, gelişmekte olan ülkelerdeki 1 milyarın üstündeki bireyin önemli ölçüde besin kaynağı olup Sahra Altı Afrika'da yer alan halkın yarısının tüketmiş olduğu gıda ürününün yaklaşık olarak %40'ını oluşturmaktadır. Besin ögelerinden olan kökler ve yumrular, kalsiyum, karbonhidrat, ve C vitamini bakımından zengin olmasına rağmen protein açısından düşük miktardadır. Manyok kökü gelişmekte olan ülkelerin yaklaşık olarak 500 milyon kişiye en temel beslenmeyi sağlayan önemli bir besin türüdür.
Temel gıda ürünlerinin fiyatlarında yıllardan beridir süregelen ve benzeri görülmeyen bir biçimde artış eğilimi, bazı ülkelerde çeşitli toplumsal tepkilere sebep olmuş ve tüm dünyada ise fiyat artışlarının sebepleri üzerine kapsamlı olarak araştırmalar yapılabilmektedir. Temel gıda fiyat yükselmelerinin sosyal, ekonomik, politik, coğrafi, iklimsel, pandemi vb. olmak üzere birden çok sebebi bulunmakta olup, bu nedenler ülkeden ülkeye değişiklik gösterebilmektedir. En çokta iklim şartlarıyla bağımlı olarak tarımsal gıdalara olan talebin sürekli olarak değişime uğraması, temel gıdalara olan arzın çeşitli nedenlerle meydana gelen aniden oluşan kaymaların olması da devamlı olarak gıda fiyatlarında yükselmelere sebep olmaktadır. Tüm dünyada meydana gelen fiyat artışları, her ülkenin kendi ticaret politikasına bağımlı olarak çok ya da az yurt içindeki fiyatlar üzerinde de bir etki oluşturduğundan gıda enflasyonunun ortaya çıkmasına neden olmuştur. Enflasyona, bir yıl içerisindeki mevcut olan fiyatın yükselişe geçmesidir diyebiliriz. Gıda enflasyonundaki önemli olan gösterge tüketicinin satın aldığı fiyatlar olsa bile girdilerin ve üretici fiyatlarının da maliyet açısından gıda enflasyonuna bir etkisi olduğu görülebilmektedir.
Hammaddelerin fiyatlarının artması, gıda fiyatları içinde de bir artışa sebep olur, bunun altında yatan nedenler mevsimsel kuraklıklar, küresel ısınma, çevresel farkındalıkların azalması, içsel ve dışsal spekülasyonlar gibi birçok sebebe istinaden temel gıdaların fiyatlarında meydana gelen sürekli yükselişler olduğunu görebilir. Ve özellikle de yeryüzündeki ihtiyaç sahibi milletlerin ve gıda ithalatçısı ülkelerin temel sorunu haline dönüşmektedir. Gıda fiyatlarındaki bu artış ülkeler arası ticarette de küçülmelere sebep olmaktadır. Ülkemizde ise bu durumun pek de farklı olmadığı görülmektedir. Özellikle de son yıllarda temel gıda fiyatlarında, dünyadaki yaşanan olumsuzluklar ve aşağıya doğru eğilimlerin yaşanması gıda güvencesinin oluşması noktasında konunun ciddiyetinin kavranmasını gerektirmektedir. Tükettiğiniz temel gıdaların hem uygun fiyatlı hem de sağlık açısından herhangi bir sorun teşkil etmemesi oldukça önem arz etmektedir. Tükettiğiniz gıda maddeleri insanlığın sağlığı için en çok tehdit oluşturan dış etmenlerden biridir. Tükettiğiniz gıdaların yanlış tüketimi ya da bozulmuş olduğu halde tüketilmesi önemli sağlık sorunlarına sebep olabilirler. Temel gıda ürünlerini satın alırken dikkat edilecek olan huşulardan bir diğeri de gıdaların Türkiye Standartları Enstitüsü ve Sağlık Bakanlığınca onaylanmış olması ve TSE damgasının bulunması önemli noktalardan biridir. Eğer gıda ürünleri resmi kuruluşlardan onaylanmamış ise bu ürünlere güvenmemek ve tüketmemek insan sağlığı açısından daha doğru olacaktır. Sağlık açısından içerisinde katkı maddesi az olan gıdaların tüketilmesi oldukça önemlidir. SonSepet sitesinden hem sağlıklı hem bütçeye uygun temel gıda satın almak şimdi çok kolay.
