Ürünleri Sırala
Ülkemiz içerisinde dört mevsimin yaşanması ve bununla beraber toprak çeşitliliğine bağlı olarak pek çok ürün yetişmektedir. Bulunan yedi bölgenin her birine has ürünlerin bulunduğu da söylenebilmektedir. Bunun yanı sıra yiyecek ve içecek olarak soframıza gelen ürünlerden bazıları farklı kullanım alternatiflerine sahip olduğu için birey yaşamında büyük önemi bulunmaktadır. Bu ürünler içerisinde en önemli olanlardan biri olarak ve ağaça yetişmesine bağlı olarak meyve kategorisinde değerlendirebileceğimiz zeytin bulunmaktadır. Ülkemizde zeytin ağaçları yoğun olarak Ege ve Marmara bölgelerinde yetişmektedir. Bu noktada iklim ve bitki örtüsünün önemli bir etken olduğunu söylemek de mümkündür. Benzer iklim şartlarının görüldüğü Mersin, Antalya ve Gaziantep içerisinde de zeytin yetiştiriciliğinin yapıldığı söylenebilir. Zeytini yetiştiren başlıca şehirler İzmir, Bursa, Aydın, Balıkesir, Manisa, Çanakkale, Muğla, Mersin olarak söylenebilmektedir. Bu anlamda zeytin ağacı Akdeniz ikliminin bodur ağaç kategorisinde bulunan ağaçları içerisinde yer alır. Önemli bir maki özelliği gösteren zeytin ağaçları yetiştiği bölgenin özelliklerini göstermesine bağlı olarak teneke zeytin ya da salamura gibi farklı kurulma yöntemlerini benimser. Bu noktada yerel bölgenin geleneksel kalıplarında salamura zeytin gibi farklı şekilde çeşitlendirilir. Zeytin dahil olmak üzere birçok çeşidin bulunduğu kahvaltılık çeşitleri katagorimize de göz atabilirsiniz.
Kaliteli ve lezzetli bir zeytin yemek için, zeytin ağacının uygun koşullarda yetiştirilmesi gerekir. Yapısı gereği zeytin ağaçları, daha çok ılık hava koşulları olarak nitelendirilen ve genellikle Akdeniz iklimi olarak denilen koşullarda yetişebilir. Kış mevsimlerinin ılıman olarak geçtiği bu coğrafyalarda bahar mevsimlerinin genellikle güneşli, yaz mevsiminin de sıcak ve ideal nem koşullarında geçmesi beklenir. Bu koşullarda gelişen ve yetişen zeytin ağaçlarının ticarete uygun yapıda zeytin vermesi için sene genelinde ortalama olarak 14-24 derece sıcaklıklarda yetiştirilmesi gerekir. Bir zeytin ağacının verimini kaybetmeden en fazla dayanabileceği sıcaklık yaklaşık olarak 38 derece olmakla beraber, en düşük sıcaklık olarak da don vurma olayı olabileceği için -2 santigrat derece civarında olabilmektedir. Bu bahsi geçen değerlerden yüksek ya da daha düşük değerlerde olan hava şartlarında ağaçların verimi düşebilir, çeşitli bitkisel hastalıklara yakalanabilir ve en önemlisi ticari açıdan beklenilen zeytin kalitesinin altında kalabilmektedir. Belirtilen hava sıcaklığı kriterleri zeytin ağacı yetiştirilen coğrafyanın yüksekliğine yani basıncına ve rüzgâr, toprak yapısı, güneş görme süresi olarak değişkenlik gösterebilmektedir. Ağaçlarının yapısı gereği zeytinini olgunlaştırabilmesi için yine de az da olsa düşük sıcaklıklara ihtiyacı bulunmaktadır. Sadece bitkinin maruz kaldığı sıcaklık değil bu sıcaklıklara ya da güneş ışınlarına ne kadar maruz kaldığına göre, o bölgenin yağış alma miktarına göre de zeytin verimliliği konusu oldukça değişkenlik gösterebilmektedir. Yıl içerisinde ortalama olarak soğuk havaya maruz kalma süresi bakımından yaklaşık olarak minimum 500 saat maksimum ise 1100-1200 saat civarında olmaktadır. Bu ısıl denge olayı zeytin ağaçlarının ve yetiştirdiği zeytinlerin gelişimi konusunda oldukça önemli olabilmektedir. Nitekim tuzsuz zeytin basılmasında da ağaç yapısı gündeme gelebilmektedir. Bir ağacın senelik olarak ihtiyacı olan yağış miktarı 600 ila 850 mm2 olmaktadır. Eğer ki aldığı yağış miktarı veya sulama miktarı limitlerin altında kalırsa, zeytinler etsiz ve kuru yetişebilmektedir. Fazla olursa da hızlı bozulmaya maruz kalabilir. İdeal yapısına ulaması için belirli su ihtiyacını karşılayan zeytin ağaçlarının verdiği zeytinler hem yağ kalitesi hem de irileştiğinden dolayı sunduğu etli yenilebilir kısmının gelişmesi açısından önem arz edebilmektedir. Aynı zamanda bu koşullar ne kadar sağlansa bile yetiştirildiği yerin deniz seviyesinden yüksekliği yaklaşık olarak 820 metre ve üzerinde ise yetiştirilememektedir. Tüm bu yetişme koşulları göz önüne alındığında 10 kg teneke zeytin fiyatları bölgesel olarak farklılık gösterebilmektedir.
Dünya genelinde ve ülkemizde iklim çeşitlerine ve toprak yapısına göre çeşitli bölgelerde farklı özelliklere sahip zeytinler yetiştirilmektedir. Türkiye’nin de içinde bulunduğu iklim kuşağı sayesinde ülkemizde farklı özelliklerde ki zeytin çeşitleri görülebilmektedir. Yaklaşık olarak 18-20 çeşit türü bulunan zeytinleri özellik ve yetiştirildiği belli başlı yerler olarak sınıflandırabilmek mümkün olabilmektedir. Türkiye'de zeytin denilince akla ilk gelen zeytin çeşidi olan Gemlik Zeytin, öncelikli olarak Bursa’da yetiştirilir. Karadeniz’de; Sinop’a, Ege’de; İzmir’e, Akdeniz’de ise Antalya’ya kadar geniş bir alanda yetiştirilebilir. Ancak bu oran, Marmara Bölgesi’nde yaklaşık olarak zeytin ağaçlarının tamamına yakınını oluşturur. Zeytin meyvesi genel klasmanda orta büyüklüktedir ve ağaçlara özenli bakıldığı takdirde düzenli olarak zeytin verebilmektedir. Soğuk hava direnci orta seviyededir. Edremit zeytini genelde Çanakkale ili çevresinden başlayarak İzmir civarlarında yayılım gösterebilir. Aynı zamanda Akdeniz ikliminin hâkim olduğu Kahramanmaraş’da ve Mardin ili çevresinde de yetiştirilebilir. Gemlik zeytini, kokulu zeytinyağı konusunda aromatik olarak başı çekmektedir. Bu sebeple genelde yağı kullanılmak üzere üretilen zeytin çeşitlerinden birisidir. Tercih ederken bu özelliklerinin yanı sıra Gemlik zeytin fiyatları da göz önünde bulundurulabilir. İyi kalitede yağ verebilir. Yüksek verimli ve orta büyüklükteki zeytinler arasında yer alır. Memecik zeytini genellikle Güney Ege ve Akdeniz Bölgesi’nde bulunmaktadır. Hem yağ açısından hem de sofralık olarak tabir edilen gündelik tüketime en uygun zeytinlerden birisidir. Ebat olarak büyük zeytin türlerindendir. Çelebi zeytini ise çok büyük boyda olan türlerden olup, Bursa, İznik, Bilecik şehirleri ve bu şehirlerin ilçelerinde gelişim gösterebilmektedir. Genellikle ekşimtırak sofra zeytini kategorisinde değerlendirilir. Çekişte zeytini Ege bölgesinde Ödemiş başta olmak üzere Nazilli ve Yenipazar ilçelerinde görülebilmektedir. Büyük Zeytin sınıfında olmakla beraber genellikle kırma zeytin olarak tabir edilen şekli ile kullanılır. Domat zeytini İzmir ve Manisa’nın başlıca ilçelerinde ve Aydın ili çevresinde yetiştirilebilir. Büyük ebatta zeytinlerdir. Ancak bunun yanında orta irilikte çekirdeğe sahip olması yenilebilir kısmının büyük olmasını sağlar. Çekirdeği çıkarılarak çeşitli sebzeler ve baharatlarla tatlandırılarak turşu ya da dolgu zeytini adı verilen tipte kullanılabilir. Soğuk havalara çok fazla dayanamamaktadır, daha çok sıcaklık ve nem oranı stabil olan bölgelerde verimli olabilmektedir. Su zeytini yalnızca Balıkesir’in başlıca zeytin yetiştiriciliğine uygun olan Erdek, Edincik ve Bandırma ilçelerinde yetiştirilebilmektedir. Yeşil zeytin verimi düşük olduğundan dolayı çoğunluklu olarak siyah zeytin şeklinde tüketilmeye uygun olmaktadır. Büyük taneli ve yüksek verimli bir zeytin çeşididir. Coğrafyasından kaynaklı olarak fazla nemden dolayı içerisinde ki su miktarı fazla ancak bunun yanında beklenilen Yağlı Zeytin seviyesi o kadar fazla olmamaktadır. Oldukça hassas bir çeşittir. Hasat sırasında özellikle dikkat ister. Eğriburun Güneydoğu Anadolu’da yetiştirilmekte, verimli ancak küçük ebatlı zeytin türlerinden birisidir. Soğuk havaya karşı oldukça dayanıksız olabilmektedir. Halhalı, Gaziantep yöresi ve civarında yetiştirilmekte, çekişte zeytinin de olduğu gibi kırma zeytin olarak tüketilmeye uygun yetişebilmektedir. Yüksek oranda ihracatı yapılmaktadır. Yağ miktarı çok düşük olabilmekte, tane boyutu olarak orta seviyeli gruba dahil edilebilmektedir. İzmir, İzmir iline özgü bir çeşit zeytin olmaktadır. Yağ oranı orta seviyelerde olduğundan dolayı sıkım yerine sofralık olarak kullanıma daha çok uygun olabilmektedir. Çok hassas bir zeytin türüdür. Toplanırken dikkat edilmesi bir sonraki mahsulün verimi ve toplanılan zeytinin diriliği açısından oldukça önemli olabilmektedir. Kalembezi, yalnızca Nizip!de yetiştirilir Nizip zeytini olarak da bilinmektedir. Yağ oranı oldukça yüksek, değişik ebatlarda oluşabilen bir zeytin çeşididir. Şekli itibari ile kalbi andırmakta, soğuk havalara karşı mukavemeti oldukça düşük bir türdür. Kuraklığa dayanıklı ancak uzun süreli kuraklık dönemlerinde içi süngerleşebilmektedir. Kan zeytini, Gaziantep’e özgü bir zeytin çeşididir. Taze zeytinlerin içerisinden çıkan su kan rengine yakın olduğu için bu adı almıştır. Kuru Zeytin olarak kullanıma uygun şartları sağlayamamaktadır. Tamamen olgunlaşmadan toplanarak çizme zeytin olarak, olgunlaştıktan sonra ise yağlı sofralık zeytin olarak tüketilebilir. Oldukça büyük boydadır. Taneleri üzüme benzeyebilir. Bunlar ve içerisinde oldukça fazla özelliklerde zeytin çeşidi barındıran Türkiye coğrafyasında istenilen neredeyse tüm zeytin çeşitlerini görmek mümkün olabilmektedir.
Özellikle Anadolu da yüzyıllardır zeytin ve zeytin ağacı şifalı bir bitki olarak değerlendirilmiş ve bunun yanında sağladığı geniş kullanım alanı sayesinde günlük tüketimde kahvaltılık zeytin olarak, kozmetikte ve sanayide pek çok alanda günümüze kadar saygıdeğer bir yer edinmiştir. Zeytinlerin posa olarak tabir edilen küspesinden sanayide organik gübre yapımında ya da yakacak madde olarak işlenmesinden tutup da yağ bazlı kokular, parfümler, losyonlar ve çeşitli aromatik ürünlerde kendine has kokusu ve faydalı içeriği sayesinde yararlanılabilir. Özellikle yeşil salamura zeytin, siyah zeytine oranla nispeten daha az yağ miktarına sahip olduğu için diyetlerde kullanılabilmektedir. Yağ oranının ve kalorisinin düşük olması sebebiyle diyet zeytin olarak tanımlamak da mümkündür. Ama aralarında en çok kullanım yerine sahip olan kuşkusuz zeytin yağıdır. Bu kullanım alanı mutfakta başlayarak zeytinyağı sabunu üretimine hatta yağlı güreşlerde kullanıma kadar gidebilmektedir. Hatta o kadar ki Türk edebiyatında atasözü ve deyimlere bile işlemiş, türkülere işlemiş, efsanelere bile girerek bu alanda bile kendisine yer edinmiştir. Zeytin yağı içerik olarak besleyici değerlere sahip olduğundan dolayı saça uygulandığında saç ve saç derisi üzerinde besleyici etkiye sahip olabilmektedir. Bununla beraber anti bakteriyel yapısı sayesinde iyileşmekte olan yaralara uygulanabilmektedir. Kozmetik sektöründe kullanılan boya pigmentlerini canlandırmada, insan vücudunu beslemede, makyaj çıkarmada, cilde ve saç, tırnak gibi sert uzuvlara parlaklık katmada kullanılabilmektedir. Bebeklerde oluşan kızarıklıkları ya da pişikleri tedavi etmede doğal çözümlerden birini oluşturabilmektedir. Ahşap parlatma işlemi sırasında kullanılarak ahşap yüzeyin renginin ve desenlerinin açığa çıkmasında aynı zamanda uzun ömürlü olması konusunda ön ayak oluşturabilmektedir. Daha birçok kullanım alanı bulunabilen zeytin ve zeytinyağının gün geçtikçe işlevi artmakta, yeni ve farklı alanlarda işlevselliğinden kaynaklı kullanımı yayılım gösterebilmektedir.
Ağaç formunda yetişen bir tür olduğundan dolayı zeytin, sadece yılda bir kere hasada elverişlidir. Hasat zamanı coğrafik konuma ve buna bağlı olarak iklim şartlarına tabii olsa da genel standardı eylül ve aralık ayları arasındadır. Ancak kasım ayında optimum hasadı gerçekleştirilebilir. Olgunlaşma süreci sırasında erken dönemde toplananlar yeşil zeytin olarak, ergin halde toplanan zeytinler ise siyah zeytin olarak hasat edilir. Eylül ayının sonlarında başlayan siyah zeytinlerin oluşma sürecinden itibaren toplanan zeytinler, ebatlarına göre ayrılarak su ile durulama sürecinden geçirilmektedir. Bu esnada zeytinin toplanması sırasında istenmeden içeriğe karışan çürük taneler, yapraklar ve dallar zeytinlerden ayrıştırılabilmektedir. Ardından zeytinler olgunluklarını gösteren ve kullanım yerine göre değişkenlik gösteren renklerine göre ayrım aşamasına geçerler. Bu noktada belirli renklere göre sınıflara ayrılabilmektedirler. Bu işlemlerden sonra zeytinin acı tadını gidererek kullanıma uygun hale getirebilmek için salamura adı verilen bir işleme maruz bırakmak gerekebilir. Bu durum zeytinin tadını iyileştireceği gibi uzun vadeli olarak muhafaza konusunda iyileştirici etki yapabilmektedir. Bu noktada seçim yaparken zeytin fiyatları da tercihinizi etkileyebilmektedir. Örneğin teneke zeytin fiyatları ile farklı zeytin fiyatları aynı olmayabilmektedir. Siyah zeytin çeşitleri ve yeşil zeytin fiyatları kategorilerine sayfamızdan ulaşabilirsiniz.
