Ayçekirdeği üretimi ülkemizde yaygın olarak yapılıyor. Ayçiçekleri üretim aşamalarından geçirilerek kuruyemiş elde ediliyor. Trakya bölgesinde hasadı yapılan ve bölgede günebakan olarak adlandırılan çiçekler, ülkemizin tarım omurgasını oluşturan en değerli besini olarak yer alıyor. Güneşe dönen yüzü, günebakan isminin verilmesine neden oluyor. Ülkemizde en çok üretilen ve tüketilen ayçiçeği, kuruyemiş olarak, yağı çıkartılarak ve kuşyemi olarak tüketiliyor. Sarı çiçeklerin orta kısmında bulunan siyah çekirdeklerin işlenmesiyle elde ediliyor. Üretim aşamaları:
Tarladan toplanarak işleme merkezine getiriliyor
Ayırma ve eleme havuzlarına aktarılıyor
Havuzlarda depolama yapılıyor
Farklı aralıklı eleklerden geçiriliyor
Taş ayraçlarından geçiriliyor
Hafif tane eleklerinden geçiriliyor
Silolara aktarılıyor
Tuzlama yapılıyor
Kavurma ve fırınlama yapılıyor
Kalibrelere ayrılıyor
Paketleme yapılıyor
Depolama ve sevk alanına aktarılıyor
İlk ayçiçeği ekimi 2. Dünya savaşı sırasında Bulgaristan’dan Türkiye’ye gelenler tarafından Trakya bölgesinde yapılıyor. Asıl sanayi olarak üretimi 1980 yılından itibaren hibrit tohumlarla yapılıyor. Ayçekirdeği nasıl ekilir sorusunun cevabı hava akışı sağlanarak tek tek elle yapılır. Sonbahar aylarında pulluk sürümü ile, ilkbahar aylarında kazayağı ile ardından tırmıkla tohum yatakları hazırlanıyor. En iyi toprak ve tohum işleme yöntemi bu şekilde belirlenir. Yabancı ot ilaçlamaları yapılarak alan temizlenir. İlaçlamadan 2 gün sonra ekim yapılarak tamamlanır. Birden beşe kadar numaralandırılan hibrit tohumlar 70 cm aralıklarla ekilir.
Ayçiçeği bitkisinin gelişip sağlıklı büyümesi için 16 elemente ihtiyaç duyar. Oksijen, karbon ve hidrojen elementleri su ve havadan temin edilir. Kükürt, azot ve fosfor topraktan alınsa da eksik olabilir. Magnezyum, kalsiyum ve potasyum miktarları, yüksek yağış alan bölgelerde yeterli miktarlarda olamaz. Optimum verimi sağlamak için tüm elementleri içeren potasyum ve fosfat eklenmiş saf azot (N) gübreleme yapılması gerekir. Kompoze gübreleme yapılarak ay çiçeklerinin büyümesi için gerekli tüm elementler verilir.
Yağışın az olduğu dönemlerde ekstra sulama gerekir. Normal koşullarda hasat zamanına kadar 3 defa sulama, verimi %100 artırır. 45-50 cm ye ulaştığında çiçeklenme öncesinde ve sonrasında toplam 3 kere sulanması gerekir.
Ayçiçeği ne zaman toplanır gecikirse ne olur sorusu önemli konulardır. Hasat zamanı gecikirse taneler dökülerek zayi olur. Hasadın gecikmeden zamanında yapılması gerekir. Nisan sonu ve mayıs ayında ekilen ürünün hasadı, ağustos sonu veya eylül aylarında yapılır. Ürün genel olarak 120-130 günlük bir süreçte olgunlaşarak toplanmaya başlanır. Hasadı yapılan çekirdeklerin, nem oranı %8’in altında olan depolarda saklanması gerekir. Üretim aşamasına kadar depoda bekleyen ürünün sık sık havalandırılması gerekir. Uzun süre sağlıklı depolanması için çiçek, sap ve yaprakların ayıklanarak saklanması, yağ kalitesinin düşmesini engeller.
Havuzlara alınan tane çekirdekler kalibreye göre ayrıştırıldıktan sonra, elavatörlerle tozlarından uzaklaştırılmak üzere aspirasyon uygulanır. 5,5 ve 6,0 mm’lik eleklerden geçirilerek taş ayraçlarına gönderilir. Taş ayraçlarında vibrasyon yöntemiyle temizleme yapılır. Temizlenen ürünler silolara aktarılarak depolanır. Ayçekirdeği nasıl kavrulur aşaması burada başlar. Fırınlama öncesinde kazanlarda un, tuz ve suyla harmanlanarak işlem görür. 60 kg çekirdeğe 3 litre un, su ve 3 kg tuz karışımı kullanılır. Oval ve eğimli kazanlarda karıştırılır. İlk etapta 150 derecelik fırınlarda ön ısıtma yapılır. Sonra 175 derelik kavurma fırınlarında 15 dakika tutulur. Son eleme kontrolünden geçen ürün paketleme aşamasına getirilir. Paketlenerek depolara sevk edilir.
Ayçekirdeği besin değeri açısından zengin içeriğe sahiptir. İçeriğinde bulunan sağlıklı bitkisel yağlar ile enerji deposu olarak değerlendirilir. Mineral ve vitamin yönünden zengin olan ürün, birçok hasatlığa iyi gelir. B vitamini yönünden oldukça zengindir. Diyabet hasatlığı başta olmak üzere birçok kronik hastalıkla mücadele eder. B6 vitamininin nörolojik hastalıkları önleme özelliği vardır. İçeriğinde yüksek oranda magnezyum, manganez ve fosfor bulunur. Yüksek oranda protein, E ve B vitamini, bakır, selenyum, çinko ve sağlıklı yağ içeriğine sahiptir.
100gr ayçekirdeğinde 584 kalori, 20gr karbonhidrat, 8,6gr lif, 20,8gr protein, 51,5gr yağ, 50,0 IU A vitamini, 1,4mg C vitamini, 645,0mg potasyum, 78,0mg kalsiyum, 5,3mg demir, yüksek oranda E vitamini, folat ve yararlı birçok mineral bulunur. İçeriğinde bulunan E vitamini ve folat miktarı, günlük yetişkin bir kişinin E vitaminini karşılar. Ay çekirdeğinin kalorisinin %75’ini sağlıklı yağlar oluşturur. Esansiyel doymuş yaş özelliği kalp sağlığını korunmasına destek verir. İçeriğinde bulunan fitosterol iyi ve kötü kolesterolü dengelemeye yardımcı olur. Günlük bir avuç tüketilmesiyle yetişkin bir kişinin magnezyum ihtiyacını karşılamaya yardımcı olur. Yüksek oranda bulunan selenyum, güçlü antioksidan görevi yanında DNA onarımı yaparak hasarlı hücrelerin iyileşmesine destek olur.
Ülkemizde yaygın olarak tüketilen ayçekirdeğinin faydaları tam olarak bilinmiyor. Birçok konuda faydası olan ürün yüksek besin değeri yanında vücuda iyi gelen özellikler taşıyor.
Kilo verme aşamasında içerisindeki yağlar, tok tutarak destek olur.
Metabolizmayı hızlandırarak, bol lif yapısıyla sindirimi rahatlatmaya yardımcı olur
E vitamini yönünden zengin olan besin, beyin, kalp ve damar sağlığını korumaya katkı sağlar
E vitamini prostat kanserini engellemeye destek olur
Kan dolaşımını hızlandırarak hücrelerin hızlı onarılmasını yardım eder.
Çinko ve demir içeriği, kemik ve diş sağlığını korumaya katkıda bulunabilir.
Çocuk gelişimine destek olur.
Diüretik yapısı vücutta detoks etkisi sağlar. Tansiyonu dengelemeye destek sağlayabilir.
Saç ve cildi onarıcı etki sağlamaya yardımcı olur.
Bağışıklık sistemini güçlendirir yaşlılığı geciktirmeyi destekler.
French press , dünyada en çok tercih edilen kahve demleme yöntemlerinden biridir.
Çekirdek kahve , kahve severler için vazgeçilmez bir içecek olmanın ötesinde, taze kahve aromasıyla denemeniz gereken bir içecek türüdür.
Filtre kahve demliği , kahve severlerin sıkça tercih ettiği pratik ve etkili bir kahve demleme aracıdır.
Mercimek , yüzyıllardır tüketilen ve mutfakların vazgeçilmezlerinden biri olan bir baklagil çeşitleri arasında yer alır.
Sallama çay , en basit anlatımla modern yaşamın hızına ayak uydurmak için hazırlanmış pratik bir içecektir.
Kuru fasulye nasıl haşlanır? Bu soru, Türk mutfağının vazgeçilmez lezzetlerinden olan kuru fasulye yapmak isteyenlerin en çok sorduğu sorudur.
Kahve çekirdeği , kahveye tadını ve aromasını katan önemli bir bileşendir.
Nohut nasıl haşlanır? Sorusunun yanıtı pek çok ev hanımı tarafından biliniyor olsa da şunu söyleyerek başlayalım ki nohut, Türk mutfağının vazgeçilmez baklagillerinden biridir.
.png)
